sekten

Op de vroegere website van Vrije Christenen is het onderstaande artikel gepubliceerd. Welk wij op veler verzoek hieronder terug ter beschikking stellen. (Gelieve voor de voetnota's handmatig naar beneden te scrollen)

Sekten – Een bijbelse benadering

“Want er moeten ook sekten onder U zijn, opdat de goedgekeurden onder U ook openbaar mogen worden.”

(1 Korinthiërs 11:19)

[Nota: Deze verhandeling is, gezien de complexiteit van het onderwerp, slechts een benadering. Gezien er heel wat mensen interesse tonen voor zekere religieuze groeperingen of sekten en er elke dag weer mensen het slachtoffer van worden, voelden wij ons genoodzaakt dit onafgewerkt document te publiceren. Het artikel zal in de toekomst nog worden verbeterd en uitgebreid].

Voorwoord

De meeste boeken, artikelen in kranten en dagbladen die handelen over het onderwerp sekten doen dit meestal niet vanuit een bijbelse benadering. Wij hebben dit artikel vooral voor christenen als doelgroep geschreven. Tijdens ons onderzoek over het onderwerp sekten kwamen we tot de slotsom dat een groepering zich tot een sekte maakt naarmate ze sektarische kenmerken vertoont. Sommige religieuze groeperingen vertonen veel sektarische kenmerken terwijl anderen dit minder doen. Onze bedoeling is niet om aan te tonen welke religieuze groeperingen sekten zijn maar wel om een evenwichtige kijk op “andersdenkenden” te krijgen. Onvermijdelijk zullen er enkele namen van groeperingen of kerken vallen, maar dat is omdat we voorbeelden geven vanuit de praktijk. Ook zult u misschien tot uw verbazing merken dat “traditionele” kerken sektarische trekken kunnen hebben die hoogst onwenselijk zijn.

Wat is een sekte?

Deze vraag is moeilijk te beantwoorden! Waaraan denkt u als u dit woord hoort? Denkt u aan collectieve zelfmoorden, mensen die financieel en/of seksueel misbruikt worden? Denkt u aan mensen die gebrainwasht worden en geen eigen mening meer kunnen vormen? Het antwoord op de vraag wat een sekte is, is niet zo eenvoudig als men denkt. Veel landen hebben commissies in het leven geroepen om uit te maken wat sekten zijn en men moet vaststellen dat er geen eensluidend antwoord tot op heden is gegeven. Voor de gewone burger ligt het antwoord op deze vraag veel eenvoudiger. Als door de media een bepaalde groepering een sekte wordt genoemd dan is dit voor de modale burger ook zo. Maar is dit wel correct? In dit artikel willen we u als lezer wapenen zodat u uw eigen mening kunt vormen .

Het woord sekte komt via het Middelnederlands tot ons: secte [partij]< Frans: secte < Latijn: secta [gedragslijn, partij, richting, sekte], het zelfstandig gebruik v.verl.deelw. van sequi [volgen].[1]

In de bijbel wordt het woord sekte ook gebruikt. In de Groot Nieuws Bijbel wordt het oorspronkelijke Griekse woord hairesis vertaald met “partijvorming”. Het Griekse woord zoals de schrijvers van het N.T. dit gebruikten is zoals we reeds zeiden: hairesis, [het nemen, keuze, geestelijke voorkeur] van hairein [grijpen, begrijpen], hairesthai [kiezen]. Hiervan stamt ons woord heresie, dat als synoniem ketterij heeft. Iemand die een andere leer dan deze van Jezus en de Apostelen predikte en bekeerlingen samenbracht buiten de ecclesia[2] was “iemand die een sekte bevorderde” (Titus 3:10, 2 Petrus 2:1). Dit is de bijbelse omschrijving van wat een sekte is. Het probleem is dat de verschillende religieuze stromingen binnen de christelijke Kerk elkaar verwijten sekten te zijn. Als voorbeeld kunnen we de Rooms-katholieke kerk noemen. Zij beweert de grootste, oudste kerk te zijn en doet alle anderen af als sekten. Ondanks oecumenische initiatieven blijft de toon in het Vaticaan deze van suprematie wat betreft het christelijke geloof. Het is waar dat de Roomse kerk behoort tot de oudste van de kerken, maar daarmee is nog niet bewezen dat ze de Kerk van Jezus Christus is zoals Hij ze heeft gesticht. De relatie tussen de Roomse kerk en de Protestantse kerken is er een van moeder en stiefdochters. Het Vaticaan beschouwt de Protestanten als verloren gelopen zonen en dochters. Op hun beurt beschouwen velen, zoniet alle Protestantse kerken, Rome als de Hoer van Babylon, beschreven in het bijbelboek Openbaring of Apocalyps.

We denken dat ieder christen voor zichzelf dient te onderzoeken of zijn kerk dan wel of niet een sekte is. De apostel Johannes schreef dat we niet ‘elke geïnspireerde uiting’ of leerstelling die ons door “christenen” wordt gebracht dienen te geloven, maar ze dienen te toetsen (1 Johannes 4:1). Te toetsten waaraan? Aan de leer van Jezus en zijn Apostelen. De sleutel om te bepalen of een groepering een sekte is wordt door christenen gedaan aan de hand van informatie gevonden in de bijbel. Het zal de lezer, indien hij nog niet in slaap gevallen is, niet ontgaan dat deze benadering, die voorlopig aan de oppervlakte blijft, nogal afwijkt van wat men meestal in lectuur over sekten kan lezen. Wij willen onze lezers niet te kort doen en zullen enkele typische (men kan spreken van geijkte) omschrijvingen van hoe we een sekte kunnen herkennen aan een onderzoek onderwerpen. U zal merken dat we het eerder over sektarische kenmerken moeten hebben dan over sekten zelf. Naarmate een groepering veel of weinig sektarische kenmerken vertoont, zal voor de lezer bepalend zijn of hij deze of gene groepering onderverdeelt bij sekten of religies.

Sekten zijn geen nieuw fenomeen van deze eeuw. Sekten zijn vaak, maar niet altijd een ‘fin de siècle’-fenomeen. Wanneer het einde van een eeuw nadert geraken sommige groeperingen opgewonden en gaan hevig denken in termen van het einde van de wereld. We zijn nu natuurlijk niet meer in de tijd van het einde van de 20^ste eeuw en sekten zullen een nieuwe voedingsbodem zoeken om leden aan te trekken. In het boek De religieuze sekten, Religie, waarzin of bedrog, blz. 49 door zegt Geert Vanacker: “Sekten hebben altijd bestaan, maar in crisisperiodes kende het verschijnsel altijd een ware explosie. Crisismomenten zijn duidelijk een zeer geschikte voedingsbodem voor wereldhervormers, autoritaire figuren en nieuwe leerstelsels van welke aard dan ook. Dit is begrijpelijk. Wanneer het minder goed gaat, wordt het bestaande systeem vrij vlug in vraag gesteld. Traditionele waarden worden op de helling gezet, heilige huisjes afgebroken en wat altijd ‘klaar en duidelijk’ was, blijkt dit plots niet meer te zijn.[3]

In het boek “De Verlichte Leegte, semi-religieuze bewegingen onder de loep” onder redactie van Johny Lenaerts, Marijke Degrieck en Walter Vermander staat op p.175-176 het volgende over sekten te lezen: “De aantrekkingskracht die van sekten blijft uitgaan is wellicht het bieden van een compensatie-idee voor frustraties op materieel, affectief of religieus vlak die de leden hebben.” “De mislukten en vergetenen van de maatschappij kunnen in de sekte een broederlijke solidariteit vinden. Er zijn sekten die de cultureel ontwortelden aantrekken. De immigranten vinden er de gemeenschap van taal en gewoonten waar ze elders van verstoken blijven. Een sekte die gericht is op de nabijheid van het wereldeinde en de belofte van een toekomstig paradijs, kan voor anderen een schadeloosstelling betekenen voor ondergaan onrecht. Het morele puritanisme van sommige sekten schenkt waardigheid aan mensen die onder hun economische armoede lijden, of strenge richtlijnen aan hen die door ontstentenis van morele beginselen stuurloos geworden waren en afkerig van de maatschappij.”[4]

De aantrekking van de sekte is dus sterk voor mensen die door omstandigheden wrok, teleurstelling of ressentiment voelen tegenover familie, eigen jeugdervaringen, de traditionele religies of de economische situatie. Natuurlijk hebben sekten en religieuze groeperingen ook aantrekkingskracht op anderen buiten de zo juist vernoemden. Intelligente mensen, mensen die een zekere ladder in de maatschappij bereikt hebben, beroemdheden, ….. ook zij zijn vatbaar voor de aantrekkingskracht van sekten, zij het in mindere mate, maar het is wel degelijk zo dat in de regel sekten meer aantrekkingskracht hebben op personen die in hun leven bijvoorbeeld in een crisismoment zijn terechtgekomen. Men is ontvankelijker voor een zekere verlossing van de zorgen van het dagelijkse leven en de angsten voor de toekomst, de wereld wordt plots overzichtelijker, alle problemen worden makkelijker oplosbaar.

Onze zoektocht naar sekten

Geschiedkundig zijn alle gevestigde kerken ooit een sekte geweest. De bijbel erkent dit door te zeggen dat volgelingen van Jezus aanvankelijk als een joodse sekte werden aanzien. Over de apostel Paulus wisten zijn tegenstanders te zeggen: “Wij hebben namelijk bevonden dat deze man een pest is en oproeren verwekt onder alle joden op de gehele bewoonde aarde en aan de spits staat van de sekte der Nazarenen,”[5] De joodse leiders in de eerste eeuw beschouwden christenen als een sekte. Voor vele joden is het Christendom een joodse sekte die zich tegen zijn roots heeft gekeerd.

In het Nieuwe Testament[6] wordt er naar de Farizeeën en Sadduceeën als naar een sekte verwezen.[7] Waarom? Omdat vanuit het standpunt van deze joods-christelijke bijbelschrijvers het judaïsme, zoals deze twee groeperingen ze beleefden, afweek van de joodse religie zoals ze in de bijbel voorkomt, zoals Jezus dat als Zoon van God had beleden. Merkwaardig is dat zowel de Farizeeën als de Sadduceeën hun vorm van judaïsme beschouwden als de ware of authentieke. Beide sekten waren tegenstander van elkaar. Is het u reeds opgevallen dat dit tot op de dag van vandaag ook zo is met de meeste christelijke kerken en sekten?

Is het aantal leden dan een goed criterium om te bepalen of een groepering een sekte is of een religie? Er zijn meer “koninkrijkszalen” van Jehovah’s Getuigen in Brussel dan joodse synagogen en toch worden Jehovah’s Getuigen als een sekte bestempeld en het Judaïsme als een religie. Indien we de som of het aantal leden die een groepering telt als criterium gebruiken om een scheiding te maken tussen de verschillende groeperingen dan zijn we onszelf voor de gek aan het houden. Wat als de Islam morgen de grootste religie van deze planeet wordt? Gaat u dan overstappen naar deze religie? Soms hebben hele dorpen zich bekeerd tot een bepaalde vorm van het christendom. Is dit het bewijs dat deze of gene kerk de ware is? Dit is geen juist meetinstrument om sekten van de ware Kerk van Christus te onderscheiden.

En kledingdan? In Poelkapelle zal men raar opkijken van een in een saffraankleurig kleed gestoken en kaalgeschoren kerel die bij de bakker staat aan te schuiven voor een croissant. Maar in de straten van … in Tibet zou zo’n man niet de minste aandacht trekken. Wat in een ander werelddeel als religie wordt erkend is dat nog niet hier ten lande. Mormonen zijn zeer origineel in hun nette pakken in Amsterdam, Antwerpen of een andere stad, maar in de Amerikaanse staat Utah vormen zij de grote meerderheid van de bevolking en zwaaien daar de plak. Als wij geboren waren in deze staat was de kans 95% dat we mormoon waren geweest en daar aan een mormoonse universiteit hadden gestudeerd, getrouwd waren met een mormoon(se) en kinderen hadden gekregen die we opvoeden als mormonen en toch … hier is dit een sekte, ginder niet! De geografische plaats speelt dus ook een rol of een groepering in de ogen van een meerderheid een sekte is of niet.

De gevestigde kerken nemen een monopolieplaats in, in de eretribune van religieuze groeperingen. Deze oude reuzen kunnen het niet verdragen dat jongere concurrenten op de markt komen en zij zijn vaak de ware motivatie, zo niet financiers van antisektengroeperingen. Net als in de late Middeleeuwen en de Renaissance heerst thans nog steeds een vergaande onverdraagzaamheid tegen andersdenkenden. “De felste verdedigers van het behoud van de godsdienstmonopolies komen dan ook uit kringen van de traditionele religies.”[8]

“Gevaarlijke” sekten

Wat zijn gevaarlijke sekten? Alles hangt ervan af wat we individueel als gevaarlijk of ongewenst beschouwen. Een niet religieuze vereniging van mannen die de terugkeer van de vrouwen aan de haard “prediken” vertonen voor geëmancipeerde vrouwen trekken van een gevaarlijke sekte. Voor bijbelgetrouwe christenen zijn alle sekten die mensen afbrengen van het volgen van Jezus Christus en een persoonlijke relatie met Hem en de Vader in de weg staan gevaarlijk. Vele kerken en sekten staan deze individuele beleving van het christelijke geloof in de weg. Autoritaire priesters, dominees of oudsten “heersen over de kudde” in plaats van het christelijke geweten van de gemeenteleden te respecteren. Wij zijn als christenen echter tot vrijheid geroepen en ons door de bijbel geoefende geweten is samen met de leiding van Gods geest datgene wat ons leidt.

Als we aan een gevaarlijke sekte denken dan komen ons wellicht andere dingen voor de geest, zoals de collectieve zelfmoorden. We kunnen verwijzen naar de leden van de Orde van de Zonnetempel die tientallen slachtoffers maakte. Maar is deze sekte schadelijker dan de grote religies die beweren christelijk te zijn? Wat te zeggen van de katholieke Kroaten, de orthodoxe Serviërs en Bosnische moslims die op instigatie van hun religieuze leiders elkaar afslachtten ‘ad maiorem Dei gloriam’ (tot meerdere eer en glorie van God)? Wat te zeggen van het Iers conflict waarin de grote religies een middeleeuwse vete uitvechten? In tegenstelling tot de gevestigde kerken zijn sekten slechts kleine amateurtjes. Dit neemt niet weg dat al degenen die door te zwijgen hun goedkeuring, of actieve- of passieve steun aan deze kerken en sekten geven, zich moeilijk als christenen kunnen profileren.[9]

Aan het soort voorspellingen welke sekten van vandaag morgen gevaarlijk zullen zijn, wagen we ons niet, want hoe groepen mensen evolueren, valt niet te voorzien en meelijwekkende slachtoffers kunnen zich snel tot beulen ontpoppen. Wie had zich kunnen indenken dat de vervolgde christenen, die zo sympathiek overkwamen, omdat ze oog in oog met hun beulen hun geloof trouw bleven, enkele eeuwen later de drijvende kracht achter de Inquisitie zouden worden?”[10]

Nogmaals, wanneer een groep van mensen zich opwerpt als leiders van individuele christenen dan kunnen er zulke dingen gebeuren. Wanneer een christen zich een eigen verhouding met zijn hemelse Vader en met zijn verlosser Jezus heeft opgebouwd zal het voor anderen moeilijk zijn hem tot daden van bloedvergieten te brengen in naam van Christus of God.

Zoals beloofd gaan we nu enkele typische sektenkenmerken beschouwen

q Afwijkende theologie

We hebben reeds gezien dat een afwijkende theologie, geloofd door een minderheid, geen ‘rechtvaardig’ meetinstrument is om te bepalen of een groepering wel of niet een sekte is. De eerste eeuwse christenen weken af van de heersende religieuze meerderheid in het judaïsme van die tijd, dat wil zeggen het Farizeïsme. Dit maakte de christenen nog niet tot een sekte in de ogen van God.[11] Alle protestantse groeperingen of kerken zijn ontstaan doordat ze er een afwijkende mening tegenover de Rooms-katholieke kerk op nahielden en daarna zich onderling hebben opgesplitst in onderscheiden denominaties.

Wie kan bepalen wie de beschermer is van de orthodoxie? Enkele als orthodox erkende geloofsovertuigingen zijn ontstaan als latere “openbaringen” en werden niet beleden door de eerste christenen, zoals de onsterfelijke ziel, de drie-eenheid, de kinderdoop en nog enkele andere ‘orthodoxe’ leerstellingen.Toch worden groeperingen die deze “orthodoxe” leerstellingen verwerpen en zich enkel houden aan duidelijk in de bijbel gegeven leerstellingen gebrandmerkt als een sekte.

q Love-bombing

Love bombing is het overstelpt worden van vriendelijke aandacht. Dit wordt vaak gezien als een kenmerk van sekten. Tot op zekere hoogte is het waar dat bepaalde groeperingen hun leden aanmoedigen de potentiële kandidaat overvloedig te overladen met ‘liefde’. Toch dienen we ervoor op te letten dat we niet het koren samen met het kaf weggooien. We zijn in onze maatschappij zo gewoon om onvriendelijk behandeld te worden en we zien op de tram, in het verkeer en op de meeste plaatsen mensen die er vaak onvriendelijk uitzien. Hierdoor kan het als verdacht overkomen als iemand vriendelijk tegen ons is. Christenen bezitten als onderdeel van de vrucht van de Geest “vriendelijkheid” (Galaten 5:22). Wanneer aan christenen wordt gevraagd de reden te geven waarom zij in iets geloven dan dienen zij dat volgens de bijbel met “zachtaardigheid en diepe achting” aan de vragensteller te vertellen. De meeste mensen die stabiel zijn zullen snel merken of iemand oprecht of geveinsd vriendelijk is. Het is enkel door langere tijd met mensen om te gaan dat we hen beter leren kennen en te weten komen of hun bedoelingen oprecht en zuiver zijn. Het gevaar is dat we ons kunnen laten inpalmen en onze objectiviteit verliezen. Wij geven de raad om op zijn minst twee samenkomsten van de religieuze groeperingen waarin men geïnteresseerd is te bezoeken en om iemand met een sterke persoonlijkheid en een goede bijbelkennis mee te nemen.

q Afzondering

En ander kenmerk voor sektarische groepen is dat het toetredend lid de banden met zijn familie en vrienden dient te verbreken. Groeperingen die dat van hun leden eisen, gaan buiten wat de bijbel leert.

Soms worden Jezus’ woorden in het Evangelie door de groepering op een danige manier uitgelegd (dus duidelijk verkeerd en uit de context genomen) zodat afzondering zelfs een vereiste wordt voor wie wil toetreden. Enkele van zulke verkeerd geïnterpreteerde teksten zijn: “Wie meer van zijn vader of moeder houdt dan van mij, is mij niet waard. Wie meer van zijn zoon of dochter houdt dan van mij, is mij niet waard.” (Matthéüs 10:37 GNB).

“En ieder die huizen, broers, zusters, vader, moeder, kinderen of akkers opgeeft omwille van mijn naam, zal honderdmaal zoveel terugkrijgen en eeuwig leven ontvangen.” (Matthéüs 19:29 GNB).

“… ‘Wie bij mij komt, kan alleen mijn leerling zijn als hij vader en moeder, zijn vrouw en zijn kinderen, zijn broers en zijn zusters haat en zelfs zichzelf.” (Lukas 15:26 GNB).

Als wij zondermeer deze verzen in de bijbel lezen en deze niet in de context van de eerste eeuwse christelijke praktijk beschouwen, dan dient iedereen die een leerling of discipel van Jezus wordt zijn familie te haten en zijn eigendommen op te geven. Het is waar dat, toen de Kerk op Pinksteren 33 n.Chr. werd gesticht, allen die christen werden hun bezittingen verkochten om de opbrengst te delen met de armen (Handelingen 2:43-47). Toch was dit een tijdelijke regeling. Veel joodse pelgrims kwamen van ver om het joodse Pinksterfeest te vieren en een niet onaanzienlijk aantal werd daar in Jeruzalem christen. Zij wensten daar echter een tijdlang te blijven om verder door de Apostelen te worden onderwezen. De plaatselijke leerlingen deelden wat ze hadden met de behoeftige broeders en zusters (Handelingen 4:32-37; 5:1). We vinden verder in de apostolische geschriften geen spoor meer dat christenen zich ontdeden van hun bezittingen en in een soort van commune gingen leven.[12]

Wat bedoelde Jezus dan met het haten en achterlaten van familie? Aangezien de apostel Petrus schreef dat een christelijke vrouw door haar voortreffelijke gedrag haar ongelovige man voor het geloof kan winnen was het niet de bedoeling dat een vrouw of man wegging toen zij/hij christen werd (1 Petrus 3:1, 2; vergelijk met 1 Korinthiërs 7:12-16 vtn[13]). Het was niet Jezus’ bedoeling om gezinnen uiteen te doen gaan.

Maar zegt Jezus niet dat hij gekomen is om “een zwaard te brengen” en verdeeldheid tussen gezinsleden? (Matthéüs 10:34-36) Hoe deze woorden te begrijpen? Als we naar het leven van de eerste christenen en dat van enkele hedendaagse christenen[14] kijken, dan zien we dat het eerder de maatschappij was waarin ze leefden die hen verstootte. Iemand die wenste een christen te worden moest vaak kiezen tussen ofwel zijn familie en vrienden of de christelijke gemeente. Hij of zij kon hierdoor niet alleen zijn familie, landerijen, huizen, …‘verliezen’ maar zelfs het leven. Het is zoals opgetekend in Openbaring 12:11: “Onze broeders hebben hem[15] overwonnen dankzij het bloed van het Lam en dankzij hun getuigenis. Zij hebben hun leven niet boven alles bemind, zelfs niet met de dood voor ogen.”

Dat is wat Jezus bedoelde! Men dient meer liefde voor Hem dan voor wie maar ook te hebben, in de zin dat men bereid is alles te doen om een volgeling van Hem te zijn, ook al betekent dit dat we verstoten worden. De keuze om familiebanden te verbreken ligt niet aan een christen, maar bij de niet-christenen. Er zijn natuurlijk gevallen waar de familie of de echtgenoot(e) de partner die christen wil worden mishandelt. Dat een christen onder zulke “extreme behandeling” ervoor kiest om weg te gaan om ergens anders te gaan leven is een persoonlijke zaak.

Nergens in het Nieuwe Testament wordt de gelovigen onderwezen om zich terug te trekken uit de maatschappij om in afzondering te leven. Er wordt eerder het omgekeerde gezegd: “In mijn vorige brief heb ik u geschreven niet om te gaan met mensen die onzedelijk leven. Natuurlijk bedoel ik niet onzedelijke mensen in het algemeen, of geldschrapers en uitbuiters of afgodendienaars. Want dan moest u uit de wereld weg! Nee, ik bedoel dat u niet moest omgaan met iemand die zich een christen noemt en toch onzedelijk leeft …” (1 Korinthiërs 5:9-11 GNB)

Afzondering is dus geen christelijke vereiste en groeperingen die dit van hun leden vragen kenmerken zich als sekten. Maar komt dit enkel voor bij marginale sekten? Het is opmerkelijk dat de grootste kerk van dit land en ook van het christendom met name de Rooms-katholieke kerk die zich christelijk noemt en tevens beweert de ‘enige ware kerk van Christus’ te zijn dit ook kent. Tot voor kort bestond dit nog in ons land, maar in Oost-Europese en derdewereldlanden worden jonge meisjes en jongens opgenomen in een commune en na een proefperiode gaan de vrouwelijke leden een mystiek huwelijk aan met Christus. De leden dienen een gelofte van armoede af te leggen, wat niet terug te vinden is in de leer van Jezus en de Apostelen. Vroeger mochten slechts geselecteerde leden naar buiten, maar de meerderheid had vanachter een soort tralies in een deur slechts één à tweemaal per jaar contact met familie. De briefwisseling was ook beperkt tot slechts enkele brieven per jaar die door de ‘superieuren’ werd gelezen. De graad van afzondering is verschillend van orde tot orde. Thans is in de westerse wereld deze vorm van ‘christen-zijn’ bijna verdwenen, maar het bestaat nog steeds en dit met de grootste zegen van het hoofd van de katholieke kerk.

q Geldronseling

Bij het woord "sekte" denken velen aan rijke goeroes die in weelde leven terwijl hun adepten ht met eevoudiger middelen moeten stellen. Sommigen sekten hebben weten een waar imperium op te bouwen en hebben ernorme materiële rijkdomen weten te vergaren. Gewoonlijk wordt deze toename in rijkdommen zoals onroerend goed, uitgelegd als een teken van Gods zegen en het bewijs dat de groepering het enige en ware volk van God is. Opmerkelijk is dat veel sekten en religieuze groeperingen bijzonder financieel gezegend blijken te zijn.

Hoe worden deze bijdragen verzameld? Verschillende methoden worden aangewend om van leden en niet-leden geld bijeen te brengen. Dit kan gaan van preken waarin de gelovigen worden aangenmoedigd geld te geven om het werk van de groepering te steunen als een blijk van loyalitiet aan God en de groepering.

Andere bronnen van inkomsten zijn het aanbieden van lectuur tegen een vooropgestelde bijdrage of laten we zeggen prijs ook al is deze prijs heel laag. Doordat de prijs laag wordt gehouden wordt de indruk gegeven dat de groepering niet geïnteresseerd is in geld. Een lage prijs kan juist veel mensen aanspreken daar het toch maar gaat om een kleine bijdrage. Maar naar gelang de grootte en de omvangvan zo’n verkoopscampagne kan dit veel geld in het laatje brengen. Aan de andere kant zijn er groeperingen die artikelen of publicaties aanbieden of in de handen van de mensen steken en dan vragen om een “vrijwillige” bijdrage. Aangezien deze artikelen of publicaties vaak op grote schaalen door gratis werkende vrijwilligers of leden van de groepering wordengeproduceerd is zelfs een bescheiden bijdrage een grote winst. Heel vaak zijn de leden zich niet bewust van deze manier van geldronseling. De goeroe of organisatie legt zó de nadruk op het woord “vrijwillige gaven” dat de “gelovigen” denken dat dit alles hun eigen initiatief is.Dit is echter niets anders dan een “subtiele vorm van afpersing”.

We willen natuurlijk niet de motieven van alle groeperingen, die tegen 'een bijdrage' of 'gratis' lectuur verspreiden, veroordelen. Er kunnen mensen zijn die uit overtuiging dingen, aan hun medemens ter beschikkig stellen en hier hun persoonlijke financiële middelen voor gebruiken. Aan de andere kant is het normaal dat, wij geïnteresseerd zijn in het verkrijgen van een boek of een CD, betalen voor het product. Wanneer wij naar een boekenwinkel gaan dienen wij ook te betalen voor de boeken, brochures en tijdschriften waar we belangstelling voor hebben. Belangrijk is dat we ons ervan bewust moeten zijn dat we een organisatie steunen die misschien dingen onderwijst die niet christelijk zijn. In de lectuur van sommige groeperingen worden leden opgeroepen hun eigendommen over te dragen aan het bestuur of de sekte te gedenken in hun testamen. Sommigen geven voorbeelden of hebben een speciale afdeling binnen hun organisatie om leden 'te helpen' hun bezittigen over te maken aan hun organisatie.

In sommige sekten worden jongere leden aangespoord geld te vragen aan hun ouders of familie. Soms willen familieleden door hun financiële bijdragen het leven in de groep van hun zoon of dochter draaglijker maken. Uit principe moet echter geen geld geven, want deze giften belanden in de sektekas en worden gerbuikt om de werking en ronselcampagnes van de sekte te financieren. Het is nuttiger om giften in natura, zoals kleren, etenwaren, persoonlijke geschenken, ... aan de aanhanger te schenken. Het gevaar bestaat, indien we te royaal zijn, we het onze zoon of dochter gemakkelijk maken en ze 'helpen' in de sekte te blijven. Ontberingen en stress kunnen juist nodig zijn om uw kind tot bezinning te brengen. Ouders kunnen daarentegen wel uitzoeken of hun zoon of dochter voldoende verzekerd is. Het kan noodzakelijk zijn om voor uw kind, dat in een sekte is verzeild geraakt die hieroor geen regelingen heeft getroffen, zelf een aansprakelijkheids-, ongevallen-, en ziektenkostenverzekering te financieren. Het is reeds voorgevallen dat wanneer leden ziek worden en een dure behandeling nodig hebben ze uit de sekte worden gezet. Veel sekten en bewegingen dringen er bij hun leden op aan bij hun ouders een voorschot op de erfenis te ontvangen. Dit is vaak een teken aan de wand dat uw kind daadwerkelijk in een 'gevaarlijke' sekte is beland. Sommige ouders hebbenb stappen ondernomen om hun kinderen te onterven om er zeker van te zijn dat na hun dood het vermogen niet in de handen van de groep valt. Wie zoiets overweegt doe er goed aan een officieel erkend organisme aan te spreken die juridische raad kan verstrekken.

Nog een manier waarop groeperingen aan geld komen is het manipuleren van de bijbel. Een tekst waar soms gebruik van wordt gemaakt is Lukas 10:22 waar wordt gezegd dat "wij onze naasten moeten lief te hebben als onszelf". "Onze naaste" wordt hier vervangen door de groepering of beter gezegd de leiding. Kan deze tekst gebruikt worden om de organisatie of de goeroe te verrijken? Jezus bedoelde dat we iemand in nood dienen te helpen. Is de groepering waartoe men behoord in nood? Jezus had het over onze naast helpen door hem of haar moreel of financieel te helpen wanneer dit nodig blijkt te zijn. Dit alles moet ongedwongen en in liefde gebeuren. Om als christen " zijn naaste lief te hebben" dienen er geen organisaties of goeroes te zijn.

Dit alles staat in schril contrast met Jezus' onderwijs waar geld als een middel om het helpen van anderen werd bezien. Jezus hield er een speciale kas op na om de armen te helpen, niet om hemzelf en zijn apostelen een luxueus leventje te schenken. Jezus heeft ons het voorbeeld gegeven door een eenvoudig leven te leiden. Hijzelf toonde wijnig belangstelling voor materiële zaken. In tegenstelling tot veel sekteleiders en TV-evangelisten leefde Jezus eenvoudig. Jezus had gemakkelijk met de gaven die hij had de materiële gemakken van zijn tijd kunnen verwerven, maar hij koos er voor eenvoudig te leven (Lukas 9:58). Hij onderwees aan zijn discipelen dat ze de armen moesten gedenken, wat toch het tegendeel is van het vergaren van materiële bezittingen (Matthéüs 19:21-24; Lukas 14:13, 14; Galaten 2:10). De bijbel waarschuwt dat indien we liefde voor geld ontwikkelen we van het geloof zullen afdwalen (1 Timothéüs 6:9, 10). We kunnen als christenen snel een sekte herkennen aan het feit dat ze een grote belangstelling voor geld en materiële bezittingen aan de dag legt.

q Elitair

Geert Vanacker schrijft : “Ondergewaardeerd in de ogen van de wereld, ziet de sekteaanhanger zich als overgewaardeerd in het Koninkrijk Gods. Met deze uitdrukking kan men de idee samenvatten die bij veel auteurs opgeld maakt, namelijk dat sekten zichzelf als een elite beschouwen, als de avant-garde van een nieuwe tijd, wat hen immuun maakt voor alle kritiek. De sektariër is dikwijls de mening toegedaan het evangelie in pacht te hebben. Elke onzekerheid in dit opzicht is hem vreemd, want dat zou zijn elitaire positie onhoudbaar en zijn aanspraken op achting nietig maken.… Daarom is debatteren met een sektariër doorgaans zinloos. De bedoeling van een debat is juist aanvoeren van nieuw bewijsmateriaal in het licht waarvan overtuiging getoetst kan worden. De sektariër weet het al, en gegeven deze wetenschap blijkt elke uitwisseling van nieuw bewijsmateriaal nutteloos te zijn. Uitwisseling kan niet; alleen ‘missie’, propaganda, geestelijke ronselarij en doctrinaire scholing zijn mogelijk.Daarom betekenen sekten juist geen verrijking voor onze maatschappij.”[16]

Geert Vanacker schrijft ook: “Bovendien achten de meeste sekteleden het volstrekt overbodig zich over een aantal fundamentele geloofskwesties te bezinnen. Zijn zij immers niet de schaarse, maar gelukkige bezitters van het ‘Juiste Inzicht?’ ‘Geloven doe je met je hart, niet met je verstand’ is in dit verband een vaak gehoorde slogan. Vanuit het gezichtspunt van de sektariër is iemand die zelf nadenkt ronduit gevaarlijk. … In de sekten wordt in jouw plaats gedacht, en de antwoorden die men aanreikt, getuigen dikwijls van een verregaande eenvoud.”[17]

Net als de leden van de sekte van de Farizeeën zich superieur achten aan hun mede-joden ten tijde van Jezus, gedragen vele religieuze groeperingen zich elitair ten opzichte van de maatschappij waarin zij zich bevinden.

Een algemeen kenmerk is dat zij bijna allen beweren door God of Jezus te zijn uitgekozen om het Evangelie juist te kunnen uitleggen. Enkele leiders beweren sinds hun geboorte of later tijdstip door God te zijn “uitverkoren” om christenen terug te brengen om zo Gods ware volk te vormen. Uitdrukkingen zoals “Gods unieke kanaal” en “uitverkoren” komen veelvuldig voor in de publicaties van elitaire groepen. De studie van de publicaties van de groepering worden belangrijker dan de bijbel zelf, ook al wordt de bijbel vaak geciteerd of ernaar verwezen. Begrip van de bijbel kan enkel door het lezen van de lectuur van de leiders van de groep, zij hebben immers Gods Geest. Het lezen van de bijbel op zich, zonder de hulp van de sekte wordt sterk ontmoedigd. Wat te denken van groeperingen die meer gewicht geven aan de geschriften van hun stichters dan aan het Woord van God?

Aan de andere kant hebben we tegenovergestelde voorbeelden. Wat te denken van groeperingen die verboden hebben de Bijbel te vertalen in de taal van het volk? We weten niet hoeveel mensen op de brandstapel zijn beland of werden verdronken, gefolterd en opgejaagd omdat ze de bijbel lazen en omdat ze er andere ideeën op na hielden dan de toen “heersende” kerk. Een feit is zeker en dat is dat deze kerk zich sektarisch heeft gedragen en bloedschuld op zich heeft geladen. Het is opmerkenswaardig dat in bepaalde landen met regelmaat protestantse kerken worden lastiggevallen met goedkeuring van de plaatselijke Roomse geestelijkheid.

We hebben dan ook nog groeperingen, zoals “de Kerk van Jezus van de Heiligen van de Laatste Dagen” of beter bekend als de mormonen, die aan andere boeken buiten de bijbel meer gewicht toekennen dan de Bijbel zelf. Deze boeken bevatten de ideeën van hun stichter Joseph Smith. Wat vaak en ook hier het geval is, is dat deze boeken als door God geïnspireerd of door Hem gegeven worden beschouwd. Zonder overdrijven kunnen we zeggen dat het Mormonisme parallelle kenmerken heeft met de Islam. Hoe dat zo? Beide mannen ontvingen van een engel een boek, beide mannen stichtten een nieuwe religie, beiden beweerden ze voort te bouwen op het vorige werk van God. Toch staan deze ijverige gelovigen ver af van het eerste-eeuwse christendom, maar hierin zijn zij niet alleen.

q Dominante leiding

Een ander kenmerk van sekten is dat ze een leider of groep van leiders hebben die beweren door goddelijk recht te ‘regeren’ over de leden van de groep. Hij of zij heeft een openbaring van God of een vertegenwoordiger van hem (Jezus of een engel) ontvangen die zegt dat hij/zij speciaal geroepen is om de wereld te redden. Als wij Jezus’ onderwijs betreffende leiderschap onderzoeken dan zien we dat Hij de Leider is van de christelijke gemeente en dat niemand anders zich leider dient te noemen (Matthéüs 23:10-12).

Er wordt vaak in anti-sektenpublicaties geschreven over overgevoeligheid voor kritiek op het beleid door de leden van de groep. Het is waar dat meestal, zo niet alle sektarische groepen, slechte kritiek proberen te “verdragen”, maar wie heeft er nu graag kritiek! Probeert u maar eens binnen de firma waarvoor u werkt kritiek te hebben op de “leiders”. Doet u dit, dan kunt u narigheid verwachten. Misschien heeft iemand in uw afdeling bij de directie gaan kleppen over uw “afwijkende” mening. Het is gelukkig zo dat wij door de wet beschermd zijn tegen onrechtvaardig ontslag, etc, wat niet het geval is binnen sekten. Het zou misschien nog niet zo’n slecht idee zijn om een soort syndicaat binnen de sekten op te richten die de belangen van de sekteleden moet verdedigen! (Voor diegenen die absoluut bij een sekte wensen te blijven!) Onze vraag is ook in hoeverre kritiek geaccepteerd wordt in grote religies, vooral als men een leidinggevende of verantwoordelijke positie heeft binnen zijn kerk. Wat gebeurt er met een oudste of een priester die niet akkoord gaat met het kerkelijke bestuur in zijn gemeente en hier voor openlijk uitkomt? Wordt hij uit zijn ambt gezet of overgeplaatst naar een onbelangrijk dorp ergens in niemandsland? U ziet dat verdraagzaamheid t.o.v. kritiek relatief gevoelig ligt bij alle godsdienstige bewegingen en ook daarbuiten. Het wordt pas een probleem wanneer leden geestelijke en/of lichamelijke schade lijden door hun “afwijkende” mening. Uitsluiting, lijfstraffen en verplichte boetedoeningen zijn allemaal kernmerken van overgevoeligheid op kritiek.

Aan de andere kant dienen we ook niet te vergeten dat een groepering, of ze nu religieus of seculier is, aan haar leden haar eigen gedragscodes kan opleggen. Elke club heeft haar regels waar men zich dient aan te houden en wie ze moedwillig overtreedt en van plan is dit te blijven doen wordt als ongewenst ervaren. Het gaat er allemaal om of men mag kiezen bij een groep te blijven of weg te gaan. We denken dat bijzondere levensstijlen, kledingsnormen en andere bizareriën op zich niet het probleem vormen. Monniken en nonnen zijn wat kledingsnormen en levensstijl ook niet direct een weerspiegeling van de doorsnee katholiek en kunnen buiten de muren van hun kloosters nogal bizar overkomen. Indien iemand die wenst toe te treden tot de orde van de trappisten of franciscanen niet akkoord gaat met het dragen van een pij, dan dient hij maar van toetreding af te zien en misschien te kiezen voor een andere orde waar men “normaal” gekleed gaat. Maar indien iemand wenst in “speciale” kleding rond te wandelen, wie zal hem dit beletten? Welk verschil is er tussen een Krishna adept in een kleed en een pastoor die op zondag de mis voordraagt met een kleed over zijn pak? Geen! Behalve dat we de pastoor acceptabeler vinden dan de Krishnavolgeling.

q IJver

Waarom ijver als een kenmerk voor sekten wordt gebruikt is ons een raadsel. Het is waar dat de meeste geïnstitutionaliseerde kerken lauwe christenen heeft voortgebracht. Het is niet zonder enige nijd dat ze met de vinger wijzen naar ijverige “verkondigers van het goede nieuws”. De bijbel spoort de christenen aan ijver te hebben voor het uitdragen van het christelijke geloof. Over Jezus was geprofeteerd dat de ijver voor het huis van zijn Vader, de tempel te Jeruzalem, hem zou verteren (Johannes 2:17; vergelijk dit met Handelingen 21:20; 2 Korinthiërs 9:2). Aan de andere kant getuigde de joods-christelijke apostel Paulus ervan dat vele van zijn rasgenoten “ijver hadden, maar niet overeenkomstig juiste kennis” (Romeinen 10:2).

De zilversmid Demetrius in de stad Efeze was niet opgezet met de ijver van de evangeliepredikers Paulus, Gajus en Aristárchus omdat dit de plaatselijke Artemistempeltjesindustrie in gevaar bracht (Handelingen 19). We kunnen niet ontkennen dat thans met eenzelfde ijver en fanatisme de Grieks-orthodoxe kerk alle buitenlandse zendelingen van andere christelijke kerken “vervolgen”. De ijver met dewelke deze meestal buitenlandse zendelingen prediken en evangeliseren wordt hun ook niet in dank afgenomen.

Daarnaast heeft men het ook over het agressief proselitisme van bepaalde bewegingen. Het aanspreken van mensen op straat, op markten, bij hen aan huis, … kan niet vanuit een christelijke standpunt worden afgekeurd. Jezus zelf en de eerste christenen spraken mensen aan en brachten bezoeken aan huis bij belangstellenden. Het wordt pas een probleem wanneer de leden van een groepering zich opdringen en geen rekening houden met de gewoonten en gebruiken van de mensen die ze met het evangelie wensen kennis te laten maken.

IJver op zich kan niet worden afgekeurd en tegen een groepering worden gebruikt. Het zit hem helemaal anders indien deze “ijver” wordt opgedrongen. Dit kan gebeuren door “peptalks” op samenkomsten, waar iemand schuldgevoelens worden aangepraat indien hij niet genoeg tijd, energie of geld besteedt aan een bepaald project of aan een voor hen belangrijk kenmerk” van zijn organisatie, kerk of groepering. De leiding ervan kan verwachten dat men een aantal uren per dag, week of maand besteed aan gratis werk voor de groepering. Is dit op vrijwillige basis of is er sprake van een lichte mate van dwang? Indien de volgeling minder of bijna geen tijd aan een specifieke activiteit van de groepering zou besteden, raakt hij dan zijn “voorrechten” of “goede naam” kwijt? Is alles prestatiegericht? Worden degenen die de tijd hebben om veel te doen boven degenen die voor hun gezin, zieke ouder of naaste dienen te zorgen verheven en overal als voorbeelden aangevoerd? Is het zo dat er wordt neergekeken op degenen die elke dag in eenvoud christen zijn?

q Het mystieke

Sommige mensen worden aangetrokken door het mystieke. Deze mensen zijn in het bijzonder ontvankelijk voor sektarische groeperingen. Enkele “christelijke” groeperingen beweren mystieke kennis te hebben ontvangen die stamt uit de Middeleeuwen of zelfs uit de tijd van de Farao’s. Opmerkelijk is dat de bijbel op zich geen mystiek boek is. De aanbidding van de monotheïstisch God Jahweh is gestoeld op het gezonde verstand en niet op mystiek. De bijbel waarschuwt christenen tegen de zogenaamde kennis die in verband staat met mystiek. De gnostici uit de tweede eeuw daarentegen maakten gebruik van de Hebreeuwse en Griekse Geschriften in een poging er geheime betekenissen aan te ontlenen. De apostel Paulus waarschuwde christenen in zijn tijd: “Gaat niet buiten de dingen die geschreven staan”, doelende op de heilige geschriften die thans de bijbel vormen.[18] Degenen die het pad van mystiek betreden worden vaak het slachtoffer van charlatans die dure boeken en prularia verkopen om de mensen zogenaamd dichter bij God te brengen. Degenen die zich tot het mystieke aangetrokken voelen, dienen erbij stil te staan dat in het Nieuwe Testament geen mystieke ervaring wordt onderwezen, maar christenen in een Vader- kind- relatie met God komen te staan die even natuurlijk is als een relatie tussen een vader en zijn kind. De apostel Paulus waarschuwt ons dat we ons dienen te hoeden voor filosofieën of theorieën die ingaan tegen de essentie van het Christendom (Kolossenzen 2:8)

q Geneeskunde

Wanneer religieuze groeperingen bepalen welke medische verzorging haar leden wel of niet mogen ontvangen dienen we ons ernstig vragen te stellen. Waar in het Nieuwe Testament zien we de Apostelen op dit terrein beslissingen nemen? Het is waar dat de medische wereld heel anders is dan in de tijd van de eerste christenen, maar de beginselen van individuele vrijheid zijn nog even actueel als toen. Indien een groepering een bepaalde behandeling op basis van een schriftplaats in de bijbel verbiedt aan haar leden moet men zich afvragen of het gaat om een duidelijke uitspraak over het onderwerp of om een interpretatie. Wenst men in de tekst de betekenis te leggen of staat het er zo? Wij allen hebben hier op aarde van God de verantwoordelijkheid ontvangen voor ons lichaam te zorgen, daar ons lichaam de tempel is waarin Gods Geest woont. Nergens in de Schrift wordt het beroep doen op een arts verboden of worden medische behandelingen afgekeurd. In Jezus’ gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan wordt de Samaritaan geprezen omdat hij een medische handeling uitvoerde en dit was het verzorgen van de wonden van een naaste. Hoeveel te meer zullen mensen die hun naaste helpen door hen in te enten tegen gevaarlijke ziekten of organen of bloed willen afstaan om anderen in leven te houden niet geprezen worden door onze Heer Jezus Christus? Jezus gaf zijn eigen leven, hij gaf zijn eigen bloed opdat wij allen leven zouden hebben, en hij zei dat men geen grotere liefde kan hebben dan afstand te doen van zijn leven voor zijn naaste. Hoeveel te meer zullen wij dan een goede daad stellen door medische verzorging te geven aan onze naaste.

De Schrift laat ons als christenen vrij in de soort van behandeling die we wensen te volgen in zoverre deze niet in verband staat met spiritistische praktijken.

q Hersenspoeling

Men heeft het vaak over hersenspoelingen of“brainwashing” in sekten. Maar wat is hersenspoeling? Is het een voortdurend herhalen van een bepaalde gedachte tot de persoon ze als waarheid aanvaard en niet meer een eigen mening kan vormen over het onderwerp? We denken dat de term hersenspoeling vaak verkeerd wordt gebruikt. Men zou het eerder over desinformatie dienen te hebben. Maar zijn wij allen niet het slachtoffer van desinformatie? Een leraar geschiedenis in een klas in de Verenigde Staten en een leraar geschiedenis in een klas in Iran zal heel anders lesgeven als het gaat over hetzelfde onderwerp. De vraag is vanuit welke bril kijken wij naar de wereld? Wij geloven wat de media ons dagelijks voorschotelt. Maar is deze informatie wel objectief? Ze is het zeker vanuit ons westers denken, maar ze is dit niet voor alle mensen op deze planeet aarde. Zijn de Israëli’s onderdrukkers en de Palestijnen onderdrukten? Is de IRA een terroristische groep of de bevrijder van Noord-Ierland? Wij zouden zo kunnen doorgaan en voorbeelden noemen van journalisten die via hun taalgebruik sommige landen, volkeren en minderheidsgroepen marginaliseren of ophemelen. Dag in dag uit wordt dit op de radio, TV en op onze scholen en universiteiten gedaan.

Waar is de tijd dat onze ouders de catechismus van buiten dienden te kennen? Wee degenen die hun les niet kenden! De pastoor wist als geen ander lijfstraffen te bedenken. Menig kind werd bedreigd met het vagevuur als hij tegen de volgende verhoring zijn “les” niet kende. Was dit een vorm van hersenspoeling? Het “voortdurend herhalen van een bepaalde gedachte tot de persoon ze als waarheid aanvaardt en niet meer een eigen mening kan vormen over het onderwerp”!

Er is één effectief middel om zich te beschermen tegen “hersenspoeling” en de sleutel vinden we in 1 Johannes 4:1: “Vrienden, geloof niet alles wat u hoort, ook al wordt er beweerd dat het een boodschap van God is. Ga eerst na of er wel echt namens God gesproken wordt, want er lopen nogal wat valse profeten op deze wereld rond.” (Het Boek). Als christenen dienen we alles te beproeven om te zien of het uit God voortspruit. Dit betekent dat we niet klakkeloos ideeën zullen overnemen, maar ze toetsen aan de hand van de bijbel.

Maar pas op, christelijke sekten gebruiken ook de bijbel en ze doen dit soms heel handig.

q De vrije wil

Moet men iemand die wenst in een sekte te blijven dwingen deze sekte te verlaten? Dit is een heikele vraag! We kunnen iemand pas helpen als hij geholpen wil worden zoals blijkt uit het gezegde: “Er zijn geen ergere blinden dan zij die niet zien willen”. In onze westerse wereld staan het individualisme en het recht op zelfbeschikking hoog in het vaandel. Enkele landen denken hardop mensen het recht te geven om zelf te bepalen wanneer zij wensen te sterven (euthanasie). Aan de andere kant zou men wensen dat landen wetten stemmen die antisektenorganisaties het recht en de middelen geven om mensen uit sekten te “ontvoeren”. Deze denkbeelden zijn heel gevaarlijk en we dienen als christenen hier ernstig over na te denken. Als we de deur openzetten voor dergelijke methoden om mensen “te helpen” dan bestaat het gevaar dat de staat, met of zonder bemiddeling van dergelijke organisaties, het leven van haar burgers gaat bepalen. We weten dat dit een complexe materie is en de gemoederen kan verhitten, maar is de prijs al dit tumult waard? Binnen de Europese Unie hebben alle landen wetten om misdaden tegen het individu te straffen. De bestaande wetgeving is toereikend om eventuele overtredingen begaan door sekten of individuele leiders binnen deze bewegingen aan te pakken.

De vraag betreffende individuele vrijheid wordt prangend wanneer we het over minderjarigen hebben. Maar ook hier dienen we te beseffen dat geval per geval dient geëvalueerd te worden. Indien er een aanwijsbare verwaarlozing plaatsvindt, dient te worden opgetreden, maar ook hier is de bestaande wetgeving toereikend. We moeten opletten hoe we het begrip verwaarlozing invullen. Vaak zullen sektetegenstanders wijzen op verboden die de kinderen wordt opgelegd en dat deze het kind traumatiseren.

Hoe ver dient onze veroordeling te gaan van mensen die religieus anders zijn dan wijzelf of de meerderheid in onze omgeving? Moeten wij moslimkinderen dwingen varkensvlees te eten omdat dit lekkere vlees hun thuis wordt onthouden? Of dienen wij joodse ouders te verbieden hun zonen op de achtste levensdag te besnijden omdat deze pummeltjes dit niet zelf hebben gekozen? Hoe staat het dan met katholieken en een deel van de protestanten die hun baby’s laten dopen en aldus hun kroost opzadelen met een overtuiging die niet perse als een persoonlijke keuze kan worden omschreven?

Wat met ouders die samen met hun kinderen elke dag de bijbel lezen? Voor mensen met andere of totaal geen religieuze gevoelens kan dit alles als aanstootgevend worden ervaren. Indien wij tolerant genoeg zijn, kunnen wij aanvaarden dat er mensen zijn die hun kinderen anders opvoeden dan wij het misschien graag zouden zien. Een voorbeeld: Vinden wij dat onze buurvrouw haar dochter geen manieren bijbrengt en haar kind beter af en toe eens onderhanden zou dienen te nemen? Moet dit kind worden weggenomen bij de moeder en aan een “betere” moeder worden toegewezen? Dit doet ons sterk denken aan een bepaalde ideologie die in Duitsland in de jaren 30-40 van de vorige eeuw een groot succes had! Wij dienen het nu eenmaal te kunnen aanvaarden dat mensen, bewust of onbewust, een keuze maken voor henzelf en hun kinderen om een bepaalde levensweg te bewandelen die misschien totaal indruist tegen ons “gezonde” verstand. De vraag is hoe te bepalen of iets schadelijk is voor het kind of niet. Is uw kijk op de wereld de enige juiste omdat dit in uw land door de meerderheid als zo wordt ervaren? Men kan zeker en vast volwassenen vinden die in een sekte zijn opgegroeid en hun ouders heel dankbaar zijn dat zij op de manier zijn opgevoed die gangbaar was binnen hun groepering, zoals we ook kinderen vinden die het hun ouders kwalijk hebben genomen of zullen nemen. Ieder ouder denkt het beste voor zijn kinderen te doen. Een overtuigd communist (bestaan die nog?) zal zijn kind opvoeden met communistische ideeën. Elke overtuigde katholiek (bestaan die ook nog?) zal zijn kind opvoeden in de leer van de Rooms-katholieke kerk. Iedere overtuigde Amish zal zijn kind opvoeden in de leer eigen aan zijn kerk. Een overtuigde vrijzinnige zal zijn kind wensen te behoeden tegen welke godsdienstige leer maar ook. Dit is reeds eeuwen lang zo en dit zal doorgaan. Alleen dictatoriale regeringen bepalen wat hun burgers dienen te geloven en hoe ze hun kinderen dienen op te voeden

q Uittreden

Wanneer iemand belangstelling heeft voor een groepering of een bepaalde kerk is het gebiedend na te gaan hoe deze kerk staat tegenover ex-leden. Hoe ex-leden worden bezien en behandeld kan u veel informatie geven over de aard van de groepering. Wordt de keuze om te breken als actief lid van de groepering ervaren als verraad en wordt het uittredend lid als een vijand beschouwd die God heeft verlaten? Wordt aan de leden van de groepering verboden nog langer vriendschap te hebben met het uitgetreden lid? Worden ex-leden gemeden of vervolgd? We kunnen alleen maar aanmoedigen om getuigenissen van ex-leden van een groepering te lezen. Sommige ex-leden zijn vol verbittering en zullen een zeer negatief beeld van de groepering ophangen, terwijl andere ex-leden een meer genuanceerder beeld zullen weergeven. Hoe het ook zij, u zult voor uzelf een gulden middenweg moeten zoeken om te weten waar u zult of wil belanden. Een spreekwoord zegt niet voor niets “bezint eer ge begint”.

Hoe staat het met pogingen om iemand uit een sekte te trekken? Veel ouders, familieleden of vrienden moeten met lede ogen aanzien hoe hun pogingen om hun geliefde uit een sekte te bevrijden op niets uitlopen. Wanneer alle pogingen om een sektelid uit een groep te krijgen verloren moeite is gebleken, moeten de verwanten een innerlijke distantie scheppen. Men moet zich terugtrekken om nieuwe krachten op te doen om er zelf niet ten onder aan te gaan. Het kan zijn dat men moet afwachten tot zich tekenen voordoen die aantonen dat het ogenblik is aangebroken om weer op te treden. We dienen de hoop niet te verliezen want regelmatig verlaten sekteleden hun groep na 10 of 20 jaar op eigen kracht. In dat geval is het belangrijk dat het contact niet helemaal is verdwenen en dat er een minimum aan vertrouwen resteert want zonder het opvangnet van de familie is uittreden bijna een onmogelijke zaak. Als christenen zullen we altijd klaar staan om mensen die uit een sekte wensen te geraken, te helpen.

Veel ex-leden vinden, ondanks de ondersteuning, niet voldoende houvast in de buitenwereld en dienen tijdelijk gespecialiseerde of professionele hulp in te roepen. Succes zal afhangen van de mate waarin wij als christenen hulp weten te bieden. Misschien is het nodig dat we de persoon helpen alsof hij een vluchteling uit een ver land is. Hij of zij zal een nieuw bestaan moeten opbouwen, nieuwe vrienden moeten maken, misschien ander werk moeten vinden, een huis huren. Onze naastenliefde zal ons ertoe bewegen daadwerkelijk deze mensen te helpen.

Het kan zijn dat ex-sekteleden na hun uittreding nog steeds geloven dat de sekte “de waarheid” verkondigt en zij kunnen bij tijden overrompeld worden met schuldgevoelens jegens God of de groep. Belangrijk is dat ex-leden leren een persoonlijke relatie met hun hemelse Vader en met Jezus als Redder op te bouwen en dit niet via een groepering. Sommigen zullen het net niet verkroppen dat zij werden gemanipuleerd en de beste jaren van hun leven aan een sekte hebben geschonken. Het is belangrijk dat wij luisteren naar hun verhalen en medeleven tonen. Wij moeten beseffen dat uit een sekte stappen even erg of nog traumatischer kan zijn dan het verwerken van een moeilijke echtscheiding. Jaren later zullen zij nog littekens vertonen en kunnen tv-beelden, krantenkoppen, sommige woorden, geuren en kleuren, … hen aan hun vroegere leven doen terugdenken.

Besluit

Christenen krijgen de aanmaning om degenen die een sekte willen stichten of bevorderen uit de gemeente te weren. Dit blijkt uit Titus 3:10-11:“Wat een mens betreft die een sekte bevordert, verwerp hem na een eerste en een tweede ernstige vermaning, daar gij weet dat zo iemand van de weg is afgeweken en zondigt, terwijl hij zichzelf veroordeelt.” (NWT)

Jezus zelf zegt dat hij de sekte van Nikolaüs haat! Hoe veel te meer moeten wij, als christenen, met alle christelijke middelen die we bezitten, sekten aan de kaak stellen die mensen van hun vrijheid beroven. Het is onze verantwoordelijkheid als christenen om anderen te informeren, maar dit dient dan op een juiste manier te gebeuren. In dit artikel hebben we ernaar gestreefd een evenwichtige kijk te vormen op groeperingen die sektarisch denken en handelen. Dit alles is geen gemakkelijke opgave geweest en er kan nog veel meer over dit onderwerp worden geschreven. Sommige mensen hebben op een dramatische manier hun eigen sekte-ervaring gehad en zouden alles doen om “sekten” te verbieden. We moeten de gekwetste gevoelens van deze mensen proberen te begrijpen. Aan de andere kant is verbittering en haat geen goede oplossing voor het probleem. Wie het kan, dient op een kalme en rustige manier zijn omgeving te laten weten welke gevaren aan deze of gene groepering hangt. Ouders dienen hun kinderen te informeren. Een hechte band in het gezin is de ideale manier om de kinderen te beschermen tegen sekten.

Wij hebben ook gezien dat geïnstitutionaliseerde kerken trekken van sekten kunnen vertonen. De vraag die elk christen zich dient te stellen is of zijn kerk wel gestructureerd is naar het model van de eerste gemeenten en of zijn kerk zich houdt aan de leer zoals Jezus en zijn Apostelen dit hebben onderwezen?

[1] Etymologisch Woordenboek van Dale – 1991

[2] Ecclesia: Grieks voor samenkomst van burgers. Werd in het Nieuwe Testament gebruikt om de samenkomst van de christenen aan te duiden. Werd later gebruikt voor het gebouw waar christenen voor de eredienst samen komen (Gr.: eccleisa; Fr.: église).

[3]De religieuze sekten, Religie, waarzin of bedrog, blz. 49

[4] Vergote A. op. cit., pag.4 –“De Verlichte Leegte, semi-religieuze bewegingen onder de loep” onder redactie van Johny Lenaerts, Marijke Degrieck en Walter Vermander

[5] Handelingen 24:5: “sekte der Nazarenen”. Christenen werden (ook nu nog) door de joden Nazarenen genoemd omdat ze volgeling waren van Jezus de Nazarener.

[6] Het Nieuwe Testament of de Griekse Geschriften van de Bijbel zijn het christelijke deel van dit boek.

[7] Handelingen 15 :5; 5 :17

[8] Anne Morelli in “Open brief aan de sekte van de sektentegenstanders” – blz. 101.

[9] Het is niet onze bedoeling om kleine groeperingen te bevoordelen ten opzichte van grote kerken. Wij wensen onze lezers alleen maar te laten inzien dat de criteria die voor kleine groeperingen, die meestal een sekte worden genoemd, worden gehanteerd,ook hanteerbaar zijn voor de gevestigde kerken. Natuurlijk is hiermee nog niet gezegd wat elke individuele christen binnen deze kerken gelooft en wij wensen geen oordeel over deze mensen te vellen.

[10] Anne Morelli in “Open brief aan de sekte van de sektentegenstanders”

[11] 1 Petrus 2 :10

[12] Nu hebben we niets tegen christenen die net als deze eerste christenen te Jeruzalem alles delen en in een commune gaan leven waar alles gemeenschappelijk is. Het is natuurlijk iets anders indien men dit als een verplichting voor alle christenen ziet.

[13] “Tegen de gelovige zeg ik en niet de Heer: [of Jezus heeft daar nooit iets over gezegd]: als een christen een ongelovige vrouw heeft die erin toestemt bij hem te blijven, moet hij niet van haar scheiden. En als een christen-vrouw een ongelovige man heeft die met haar wil blijven leven, moet zij niet van haar man scheiden. Want de ongelovige man is door de band met zijn vrouw geheiligd en de ongelovige vrouw is door de band met haar gelovige man geheiligd. Als dit niet zo was, zou u niet met uw kinderen mogen omgaan; maar in werkelijkheid zijn ze geheiligd. Maar als de niet-gelovige partij wil scheiden, laat hem dan scheiden. In een dergelijk geval is de christelijke partner, man of vrouw, niet gebonden. God heeft u geroepen om in vrede te leven. Bent u er zeker van, zuster, dat u uw man tot geloof zult brengen? En u, broeder, bent u er zeker van dat u uw vrouw tot geloof zult brengen?”

[14] Vooral bekeerlingen tot het christendom in moslim- en Oost-Aziatische landen worden verstoten door hun familie en de gemeenschap. Velen hebben hun baan en bezittingen verloren omwille van het christen-zijn.

[15] Hem: “de draak” vers 8; Satan de duivel.

[16]De religieuze sekten, Religie, waanzin of bedrog ? blz. 35

[17] “De religieuze sekten, Religie, waanzin of bedrog?” blz. 35Geert Vanacker

[18] 1 Korinthiërs 4:6